انوشه انصاری اولین کیهان‌گرد زن جهان و اولین ایرانی فضانورد است که به مدار کره زمین سفر کرد و نامش را در تاریخ به ثبت رساند.
انوشه انصاری یکی از پیشتازان فضا، نخستین توریست فضایی زن در جهان، اولین سفیر فضایی و چهارمین کیهان‌گرد دنیا است که با هزینه شخصی به فضا رفت. علاوه بر آن، وی نه‌تنها اولین زن فضانورد ایرانی، بلکه اولین ایرانی فضانورد در جهان به شمار می‌آید. کارآفرینی در عرصه ارتباطات و اینترنت، ثبت دو اختراع و چندین مقاله معتبر علمی، حمایت از تحقیقات و ایده‌های پیشتازانه فضایی و کمک خیرخواهانه به سازمان‌های متخصص بین‌المللی، از دیگر دستاوردها و فعالیت‌های مهم انوشه انصاری محسوب می‌شود.
او علاوه بر جوایز متعددی که در زمینه‌های تحصیلی و شغلی کسب کرده است، در سال ۲۰۱۵ میلادی و به‌عنوان نخستین زن گردشگر فضایی، جایزه پیشگام فضا را نیز از جامعه ملی فضای آمریکا دریافت کرد. در این نوشتار، با زندگی و مهم‌ترین فعالیت‌ها و دستاوردهای دکتر انوشه انصاری بیشتر آشنا می‌شوید.
انوشه انصاری کیست؟
انوشه انصاری، فضانورد، کاوشگر، سخنران، تاجر، کارآفرین برتر و از موفق‌ترین ایرانیان ساکن آمریکا است. بانویی که در نوجوانی، کشور را با هدف دیدار ستارگان ترک گفت و با جامه عمل پوشاندن به رویاهای کودکی‌اش، نامش را در تاریخ کیهان‌گردی جهان، با افتخار به ثبت رساند و بسیاری از اولین‌های این حوزه را در اختیار خود گرفت. انوشه عناوینی چون اولین زن گردشگر فضایی (کیهان‌گرد) دنیا، اولین ایرانی فضانورد، دومین فضانورد فارسی‌زبان و چهارمین نفری که با هزینه شخصی به فضا سفر کرده را به نام خود ثبت کرده است. او موسس و مدیرعامل دو شرکت فناوری مهم و موفق به نام‌های «Telecom Technologies» و «Prodea Systems» و مدیرعامل و عضو دائمی هیئت امنای بنیاد Xprize (جایزه ایکس انصاری) و مدیر موسسه خیریه بنیاد اهورا (Ahoora Foundation) است.
رویای بچگی
انوشه در کنار تحقق رویای کودکی‌اش، زندگی تحصیلی و تجاری موفقی را نیز برای خود رقم زد؛ چندین مقاله علمی معتبر و دو ثبت اختراع (Patent) در ارتباط با کار روی «عملگرهای اتوماتیک» و «گره‌های یک شبکه بی‌سیم» از مهم‌ترین دستاوردهای علمی انوشه انصاری به حساب می‌آید. نبوغ خارق‌العاده این بانو در حوزه تجارت و کارآفرینی، جایزه برترین کارآفرین آمریکا را از سوی مجله زن شاغل (Working Woman) در سال ۲۰۰۰ میلادی برایش به ارمغان آورد و یک سال بعد مجله معتبر تجاری فورچون (Fortune) نیز نام وی را در لیست تاجران موفق قرار داد.
حمایت وکمک مالی انوشه و خانواده‌اش در جهت پیش‌برد فعالیت‌های فضایی به بنیاد جایزه ایکس در سال ۲۰۰۴، نام این جایزه را به «جایزه ایکس انصاری» تغییر داد؛ جایزه‌ای ۱۰ میلیون دلاری که به اولین فرد یا گروهی تعلق می‌گیرد که اولین پرواز غیر دولتی به فضا را امکان‌پذیر سازد.
علاقه و اشتیاق انوشه به فضانوردی و ستارگان به اینجا ختم نشد و در سال ۲۰۰۶ میلادی او توانست با هزینه شخصی به‌عنوان اولین بانوی گردشگری فضایی جهان، به مدار کره زمین سفر کند. انوشه اولین فضانورد ایرانی و بعد از «عبدالاحد مومند» فضانورد افغان، دومین فارسی زبانی است که در میان ستارگان قدم برداشت. هرچند انوشه انصاری به‌عنوان توریست و با هزینه شخصی به ایستگاه فضایی بین‌المللی رفت، این سفر فارغ از جذابیت‌های بصری و تجربه یک اکتشاف، سفری علمی و آموزشی بود. انوشه که به زبان‌های انگلیسی و فرانسه مسلط است، برای این سفر باید اندکی روسی نیز می‌آموخت و آموزش و تمرینات دشواری را پشت سر می‌گذاشت. خود در مورد آموز‌ش‌های مورد نیاز برای رفتن به ایستگاه فضایی در مصاحبه‌ای گفت:
آموزش‌ها بسیار سخت هستند. من تقریبا برای یک سال آموزش دیدم. بیشتر آن را در روسیه بودم. من تمرینات فیزیکی زیادی داشتم، در کلاس‌های آموزش یاد می‌گرفتم که چطور به ایستگاه فضایی وارد شوم، فضانوردان حاضر در آنجا چه کارهایی انجام می‌دهند و چگونه اگر چیزی خراب شود آن را تعمیر می‌کنند. همچنین تمرینات بسیاری برای زنده ماندن وجود داشت و من باید زبان روسی را نیز یاد می‌گرفتم. آموزش هر روز از ساعت هفت صبح تا هفت شب بود و من به کلاس‌ها و شبیه‌سازی‌های مختلف می‌رفتم.
انصاری در مدت اقامت در ایستگاه فضایی بین‌المللی، تحقیقات و آزمایش‌های علمی متعددی را برای آژانس فضایی اروپا انجام داد. پژوهش و تحقیق در ارتباط با علل کم‌خونی، تاثیر تغییرات ماهیچه‌ای بر کمردرد، تاثیر تشعشعات فضایی روی فضانوردان ساکن در ایستگاه بین‌المللی فضایی و گونه‌های میکروبی که در آن ایستگاه پرورش داده شده، بخشی از فعالیت‌های خانم انصاری در مدت اقامت ۹ روزه در ایستگاه بین‌المللی فضایی به شمار می‌آید. ازاین‌رو، انوشه همواره اذعان داشته که ترجیح وی بر استفاده از واژه «فضانورد همراه» به‌جای عنوان «گردشگر فضایی» است.
علاوه بر آن، روی لباس فضانوردی انوشه انصاری، دو پرچم ایران و آمریکا نقش شده بود که علت این کار از سوی انوشه، اظهار دین به دو کشوری که در موفقیتش سهم داشته‌اند، عنوان شده است.
زندگینامه انوشه انصاری
انوشه رئیسیان مشهور به «انوشه انصاری» در ۲۱ شهریورماه سال ۱۳۴۵ هجری شمسی (۱۲ سپتامبر ۱۹۶۶ میلادی) در شهر مشهد چشم به جهان گشود. چهار سال پس از تولد انوشه، خانواده وی به‌دلیل شغل و تحصیل پدر، به تهران نقل مکان کرده و دوران کودکی و نوجوانی او در تهران سپری می‌شود.
چهار سال پس از انقلاب اسلامی ایران، مشکلات و شرایط جنگی کشور، خانواده انوشه را بر آن داشت تا امکان تحصیل و دستیابی به رویاهای فرزندان خود را در آن سوی آب‌ها جست‌و‌جو کنند. ازاین‌رو، در سال ۱۳۶۱ و زمانی که انوشه ۱۶ سال داشت، به‌همراه مادر و خواهر کوچکترش آتوسا، به آمریکا مهاجرت کردند و این اتفاق، شروعی برای تحقق رویاهای انوشه بود. رویایی که در میان ستارگان جست‌و‌جو می‌کرد و دنیای مدرن غرب، این امکان را برایش فراهم می‌ساخت؛ هرچند که آن روزها حتی زبان آن‌ها را نمی‌دانست و تنها به فارسی سخن می‌گفت.
تحصیل
پس از اتمام دوران تحصیلات تکمیلی دبیرستان در ۱۹۸۵ میلادی، انوشه که همچنان در دنیای رویایی ستارگان سیر می‌کرد، تصمیم گرفت در رشته اخترفیزیک ادامه تحصیل دهد که نمره آزمون استعداد تحصیلی‌اش (SAT) برای دانشگاه «پرینستون» کافی نبود. همین امر، وی را به‌سمت مهندسی الکترونیک در دانشگاه «جورج میسون» ویرجینیا سوق می‌دهد.
بعد از فارغ‌التحصیلی در رشته مهندسی الکترونیک و علوم کامپیوتر، انوشه در شرکت ارتباطات راه دور MCI از زیرمجموعه‌های شرکت بزرگ ورایزون (Verizon)، به کار مشغول شد. هم‌زمان با کار و با کمک هزینه‌ای که از شرکت دریافت می‌کند، تحصیلاتش را در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی الکترونیک در دانشگاه «جورج واشنگتن» ایالت واشنگتن ادامه داده و موفق به اخذ مدرک از این دانشگاه می‌شود.
ازدواج
همکاری با شرکت مخابراتی ام‌سی‌آی، انوشه را با مردی ایرانی به نام «حمید انصاری» آشنا کرد و این آشنایی پس از دو سال و در ۱۹۹۱ میلادی، آینده شخصی و اجتماعی انوشه را تغییر داد. بعد از ازدواج با حمید انصاری، انوشه نیز نام‌خانوادگی خود را به انصاری تغییر داده و از آن پس است که همگان او را با نام «انوشه انصاری» می‌شناسند. در ادامه، انوشه همکاری موفقی با شرکت کام‌ست (COMSAT) داشت و چندین مقاله را در این زمان به رشته تحریر درآورد.
موفقیت های شغلی
پس از مدتی و در سال ۱۹۹۳، انوشه و همسرش به همراهی امیر انصاری (برادر همسر انوشه) توانستند با عبور از فراز و نشیب‌های بسیار، شرکت شخصی خود را در حوزه فن‌آوری‌های ارتباطات راه دور و ارائه خدمات شبکه‌های مخابراتی، در ریچاردسون تگزاس تاسیس کنند. این شرکت که Telecom Technologies Inc یا به اختصار TTI نام داشت، با عملکرد عالی توانست نظر دیگر شرکت‌های بزرگ را به خود جلب کرده و آن‌ها را ترغیب به خرید شرکت کند. در نهایت و در سال ۲۰۰۱ میلادی، شرکت سانوس نتورکس (Sonus Networks) به‌صورت انتقال سهام آن را خریداری کرد و با انتقال ۱۰/۸ میلیون سهم به صاحبان شرکت TTI، این دو سازمان در هم ادغام و انوشه به‌سمت معاونت سانوس و مدیر بخش آی‌پی هوشمند انتخاب شد.
در سال ۲۰۰۶ میلادی تیم موفق انوشه، حمید و امیر انصاری، شرکت دیگری را در زمینه اینترنت با عنوان «Prodea Systems» تاسیس کردند که همچنان به فعالیت خود ادامه داده و انوشه انصاری نیز تا به امروز در سمت مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره این شرکت مشغول به کار است.
موفقیت‌های شغلی و مدیریت سفرهای شخصی فضایی برای بانویی که رویای ستارگان و راه‌یابی به فضا را در سر داشت، هرگز کافی نبود. انوشه در این زمان دریافت که با پرداخت ۲۰ میلیون دلار می‌تواند علی‌رغم همه خطرات موجود، به رویای کودکی خود جامه عمل پوشانده و پس از ثبت‌نام و پذیرش، سفری هیجان‌انگیز به ایستگاه بین‌المللی فضایی داشته باشد.
رفتن به فضا
سرانجام در هشتم مه سال ۲۰۰۶ (۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۸۵)، سازمان فضایی روسیه رسما اعلام کرد که انوشه انصاری به‌عنوان اولین زن گردشگر فضایی در یکی از پروازهای فضاپیمای سایوز و در بهار سال ۲۰۰۷ به مدار کره زمین خواهد رفت. بر اساس برنامه از پیش تعیین شده، فردی ژاپنی با نام «دایسوکه انوموتو» قرار بود پیش از انوشه به مأموریت سایوز تی‌ام‌ای-۹ برود که با رد صلاحیت او به‌دلایل پزشکی، سفر انوشه انصاری ۶ ماه به جلو افتاد و سازمان فضایی روسیه تاریخ سفر او را به ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۶ (۲۷ شهریور ۱۳۸۵) تغییر داد.
در نهایت ماموریت سایوز تی‌ام‌ای-۹ در صبح روز دوشنبه ۱۸ سپتامبر آغاز و کپسول فضایی سایوز TMAحامل انوشه انصاری، میخائیل تیورین (فرمانده روسی) و مایکل لوپز الگریا (مهندس پرواز اسپانیایی- آمریکایی) از پایگاه فضایی بایکونور در قزاقستان به فضا پرتاب شد. این ماموریت فضایی پس از ۹ روز اقامت و پژوهش در ایستگاه بین‌المللی، در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۶ (۷ مهرماه ۱۳۸۵) به زمین بازگشت. دو سرنشین دیگر به نام‌های «پاول وینوگرادف» فضانورد روسی و «جفری ویلیامز» فضانورد آمریکایی که از فضانوردان ساکن ایستگاه بودند نیز با این تیم سه نفره همراه شدند و در ۹۰ کیلومتری شمال آرکالیک در قزاقستان فرود آمدند. مقامات محلی و مسئولان سازمان فضایی روسیه به‌همراه خانواده و همسر انوشه، به استقبال آن‌ها رفتند و انوشه را پس از انجام معاینات پزشکی، به شهر قوستانای در قزاقستان برای مراسم خوش‌آمدگویی منتقل کردند.
.
.