اختلال یادگیری خاص (SLD) در DSM در طبقه اختلالات رشدی عصبی قرار دارد. این دسته اختلالات شامل اختلال نارسا خوانی (اختلال درخواندن)، نوشتار پریشی (اختلال در نوشتن) و محاسبه پریش(اختلال در ریاضی) با شدت های مختلف (خفیف، متوسط، و شدید) می باشد.دانش آموزان مبتلا به این ناتوانی ها بسیار کمتر از آنچه از سن و سطح هوشی آنها انتظار می رود موفق می شوند.

افراد مبتلا به اختلال یادگیری خاص (SLD) ، در تنظیم اطلاعات، ادراک دیداری و شنیداری ، حافظه و توجه نقص دارند. دانش آموزان مبتلا به این ناتوانی ها، بدون کمک های ویژه، معمولا ضعیف عمل می کنند، دوستان و اعضای خانواده آنها را ناتوان می دانند و در نتیجه عزت نفس و انگیزه آنها بسیار پایین است.

همچنین، ترک تحصیل در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص (SLD) بیشتر است و این افراد در عملکرد شغلی و اجتماعی خود نیز دچار مشکل می شوند. وجه مشترک این اختلالات این است که کودک از نظر بهره هوشی در سطح نرمال قرار دارد و در هیچ یک از حواس بینایی، شنوایی دارای نقص نمی باشد ولی با این وجود در پیشرفت تحصیلی دچار مشکل است. این کودکان نیازمند استفاده از روش های متفاوت در آموزش می باشد.

انواع اختلال یادگیری خاص

• اختلال نارساخوانی

نارساخوانی هنگامی به کار برده می شود که کودک در مهارت خواندن از سطح پایه تحصیلی خود پایین تر باشد. زمانی تشخیص گذاری می شود که برای کودک در زمینه های ناتوانی ذهنی، آسیب مغزی یا مشکلات هیجانی و فرهنگی وجود اختلالی قابل تشخیص نباشد.

• نوشتار پریشی

اختلال نوشتن به سه دسته تقسیم می شود

• نارسا یا بدخط نوشتن: این تشخیص هنگامی گذاشته می شود که کودک بسیار بد خط بوده و سرعت نوشتن در وی کند باشد.
• انشاء نویسی: که شامل اشکال در دستور زبان و شیوه نگارش(علامت گذاری صحیح) می باشد.
• دشواری در املاء نویسی: کودکان دارای این مشکل در زمینه تطبیق بین صداها و حروف از توانایی لازم برخوردار نیستند. املاء نویسی یک فعالیت انتزاعی می باشد. کودک باید توانایی ایجاد تطابق بین تلفظ محاوره ایی و نوشتن رسمی را دارا باشد.

• محاسبه پریشی

در این اختلال بین توانایی ریاضی، سن تقویمی و سن هوشی کودک عدم هماهنگی وجود دارد. کودک دارای اختلال ریاضی در آن بخش از فعالیت روزانه که به مهارت در ریاضیات ارتباط دارد با مشکل مواجه است. مشکلات این کودکان شامل چهار عمل اصلی، دسته بندی، حل مسئله، درک مفاهیم متضاد و ارزش مکانی اعداد می باشد.

تشخیص اختلال

اگر کودک شماعلائم زیر را داشته باشد ممکن است اختلال یادگیری داشته باشد:

• در فهمیدن و پیروی کردن از دستورالعمل‌ها مشکل دارد.
• در به یاد آوردن چیزی که به او گفته شده‌است، مشکل دارد.
• ضعف هماهنگی در راه رفتن، ورزش کردن یا مهارت‌هایی از قبیل نگه داشتن یک مداد دارد.
• وسایل مورد نیاز برای تکالیف را گم می‌کند یا جا می گذارد، مثل کتاب‌های مدرسه و …
• در فهمیدن مفهوم زمان مشکل دارد.
• در مقابل انجام دادن تکالیف یا فعالیت‌هایی که نیاز به خواندن، نوشتن یا ریاضیات دارد مقاومت می‌کند یا دایما نمی تواند تکالیف را بدون کمک قابل توجه کامل کند.
• اعتراض می‌کند، خصومت یا واکنش‌های هیجانی شدید در مدرسه یا زمانی که تکالیف تحصیلی از قبیل تکالیف خانگی یا خواندن نشان می‌دهد.

همزمانی اختلالات

اختلال یادگیری خاص معمولاً با اختلال عصبی-رشدی (مثل ADHD، اختلالات ارتباط، اختلال هماهنگی مربوط به رشد، اختلال طیف اوتیسم) یا اختلالات روانشناختی دیگر روی می دهد (مثل اختلالات اضطرابی، اختلالات افسردگی و دوقطبی). این همزمانی ها لزوماً تشخیص اختلال یادگیری خاص را منتفی نمی کنند، آیا ممکن است آزمون کردن و تشخیص افتراقی را دشوارترکنند، زیرا هر یک از اختلالاتی که با هم روی می دهند به طول مستقل، اجرای فعالیت های زندگی روزانه، از جمله یادگیری را مختل می کند. بنابراین، برای نسبت دادن این گونه اختلال به مشکلات یادگیری، قضاوت بالینی لازم است.

درمان اختلال یادگیری خاص

از آنجایی که این کودکان دچار نقص حسی نمی باشند و از لحاظ هوشی در سطح نرمال قرار دارند، درمان آن ها شامل روش هایی می شود که به آنها در یادگیری و پیشرفت تحصیلی در ماده درسی مورد نظر کمک می کند. برخی از این روش ها می توانند به صورت خود آموز استفاده شوند.

• روش چند حسی

از روش های مورد استفاده در این کودکان روش چند حسی می باشد. در این روش با استفاده از حواس بینایی، شنوایی، لامسه میزان یادگیری کودک افزایش پیدا می کند، در این روش ابتدا معلم کلمه مورد نظر را نوشته و کودک با چشم آن را ردیابی می کند. در مرحله دوم ردیابی با انگشت صورت می گیرد. زمانی که کودک مرحله رد یابی را سپری کرد مرحله دوم که یادگیری لغات توسط خود لغات می باشد آغاز می شود به این صورت که کودک از روی لغات نوشته شده می نویسد. در مرحله سوم کودک از لغات چاپی را برای خود تکرار کرده و می نویسد و مرحله آخر کودک توانایی یادگیری لغت جدید را به دلیل شباهت آن با لغاتی که قبلا فرا گرفته است را پیدا می کند.

• روش آموزش دو طرفه

با استفاده از این روش معلم با در نظر گرفتن سطح اختلال در کودک و میزان توانایی وی مسئولیتی به او محول می کند، معلم طی چند مرحله بر میزان مسئولیت کودک می افزاید.

• روش تغیر رفتار

این روش از روش شرطی سازی کنشگر، بازی نقش ها، الگوی رفتار و اقتصاد ژتونی استفاده می کند.

• روش آموزش مستقیم

مرکز توجه این روش فرایند های آموزشی و تجزیه و تحلیل مفاهیم می باشد. در این روش پیشرفت کودک به طور مرتب سنجیده و به وی بازخورد داده می شود.

• شناخت درمانی

در این روش به کودک چگونگی کسب اطلاعات از مطالبی که می خواند، به خاطر سپردن اطلاعات و افزایش توانایی ابراز افکار از طریق نوشتن آموزش داده می شود.

.

.

.

.

.

منبع:

سایت کلینیک اعصاب و روان هیربد

 وبسایت مشاوت