مهارت ارتباط موثر به دانش آموزان: ارتباطات، عنصر کلیدی در کلاس درس است! عموما، در آموزشهای موفق ۵۰٪ دانش و ۵۰٪ مهارتهای ارتباطی نقش داشته اند. در نتیجه، معلم باید در هر ۴ مهارت ارتباط در کلاس درس (گوش دادن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن) توانمند باشد و به عنوان ابزار برگزاری کلاس به آن نگاه کند و بداند که چگونه از این مهارتها در محیط مدرسه به طور موثر استفاده کند.
مهارت ارتباط موثر یکی دیگر از مهارت های ضروری زندگی است که هر دانشآموز باید از آن بهرهمند باشد و توسط سازمان جهانی بهداشت در سال 1993 تدوین شده است. این توانایی به دانشآموز کمک میکند که منظور خود را به راحتی به دیگران برساند و پیام خود را به درستی انتقال دهد.تبحر داشتن در مهارتهای زندگی باعث ارتقا سطح بهداشت روانی و اعتماد به نفس در افراد میشود. لذا روانشناسان و متخصصان تاکید میکنند که هر انسانی از بدو تولد خود به یادگیری و به کارگیری این مهارتها اقدام کند تا در آینده بتواند به راحتی در هنگام رویارویی با تضادها بهترین تصمیم را بگیرد و موجب پیشرفت و موفقیتهای روزافزون در تمام جنبههای زندگی و برقراری ارتباطات مفید اجتماعی شود.
مهارت ارتباط موثر چیست؟
برخلاف باور عموم، منظور از ارتباط موثر چیزی فراتر از تبادل اطلاعات است. ارتباط موثر یا (Effective Communication) به معنای فهم احساسات و هدفی است که در پشت هر اطلاعات میباشد. به عبارت دیگر برای آن که به طور دقیق بدانید مهارت ارتباط موثر چیست، لازم است بدانید مهارت گوش دادن موثر چیست و آن را یاد بگیرید تا بتوانید تمامی زوایا و معانی موضوعات بیان شده را متوجه شوید. مخاطبتان باید این اطمینان را به دست آورد که شما به خوبی به او توجه دارید و به سخنانش گوش میدهید. البته مهارت ارتباط موثر شامل چهار مهارت اصلی دیگر میشود:
- گوش دادن موثر
- ارتباط غیرکلامی
- مدیریت استرس در لحظه
- قاطعیت به شیوه محترمانه
شخصی که در مهارت ارتباط موثر تبحر دارد دارای ویژگیها رفتاری خاصی است که در این بخش به برخی از آنها اشاره میکنیم:
- خود را به خوبی میشناسد و با خود در صلح درونی به سر میبرد.
- خود و دیگران را همانگونه که هستند میپذیرد و تصمیم به تغییر و اصلاح آنها ندارد.
- اراده و انگیزه زیادی جهت انجام کارها و وظایف خود دارد.
- در تصمیمگیری مهارت زیادی دارد و به راحتی تصمیمات خود را عملی میکند.
- به راحتی با افراد جدید ارتباط میگیرد و فرد بسیار اجتماعی و خوشمشربی است.
- و…
اصول برقراری ارتباط موثر کدامند؟
به طور کلی برقراری ارتباط به صورت موثر و کارآمد، ۳ اصل اساسی را شامل میشود. درواقع برای اینکه بتوانید با اطرافیان خود به بهترین شکل ممکن ارتباط برقرار کنید، رعایت اصولی که در ادامه ذکر میکنیم ضروری است. این اصول عبارتند از:
در برقراری ارتباط پیش قدم شوید
یاد بگیرید که در هنگام برقراری ارتباط بهتر است پیشگام شوید و یا به اصطلاح خودمانیتر، شما سر صحبت را باز کنید! البته گاهی اوقات موانعی بر سر راه قرار دارد که ما را از انجام این کار منع میکند. افکاری مانند اینکه ممکن است مرا تحویل نگیرد، چرا من جلو بروم، این کار چاپلوسی است و… از نمونههای موانع انجام این کار است. سعی کنید برای اینکه بتوانید با اطرافیان خود ارتباط موثر داشته باشید، افکار بی مورد را کنار بگذارید و پیش قدم شوید.
بشناسید و اجازه شناخته شدن بدهید
در اینجا مقصود ما از شناخت، شناخت دنیای روانی انسانهای اطرافمان است. این شناخت شامل لایههای متعدد میباشد و نیاز است تا به تدریج اتفاق بیافتد. البته این فرآیند نه تنها درمورد دیگران است، بلکه باید اجازه دهید تا درمورد خودتان نیز رخ بدهد. به بیانی دیگر برای به دست آوردن ارتباط موثر، نیاز است تا به طور کامل نقاط ضعف و قوت خود و دیگران را بشناسید. پس از شناخت این ویژگیها، قادر خواهید بود به خوبی روابط خود را مدیریت نمایید.
از روابطتان محافظت کنید
برای شرح این مورد اجازه دهید به یک مثال اشاره کنیم. زمانی که نهالی را میکارید، خیلی حساس است و نیاز به مراقبت دارد. این نهال با هر بادی آسیب میبیند و یا از بی آبی خیلی زود خشک میشود. روابط ما نیز مانند همین نهال هستند که اگر به آنها بی توجهی کنیم، خیلی زود نابود میشوند. چند مورد از عواملی که در حفاظت از رابطه بسیار موثر هستند، عبارتند از:
- محبت کردن
- حفظ احترام در روابط
- سرمایه گذاری بر روی روابط
چگونه مهارت ارتباط موثر را در دانش آموزان تقویت کنیم؟
یکی از مهمترین بخش هر ارتباط موثر رمزگشایی اطلاعات و افکار انتقال یافته است. فردی که از مهارت ارتباط موثر به خوبی بهرهمند است، میداند که برای داشتن یک ارتباط عالی با مخاطب خود باید او را به خوبی بشناسد و از احساسات او با خبر باشد. لازم به ذکر است که مهارت ارتباط موثر تنها معطوف به فرد ارسالکننده پیام نیست و برای داشتن ارتباط موثر نیاز است که فرد گیرنده نیز تا حدی مخاطب خود را بشناسد و از احساسات او باخبر باشد. گوش دادن به صحبتهای رد و بدل شده میتواند در این روند به هر دو طرف ارتباط کمک کند.