آموزش مهارت دوستیابی به کودکان: مهمترین رابطه اجتماعی در زمان نگهداری از کودک، روابط با دوستانش است. اگرچه بسیاری از کودکان پیش دبستانی روابط پایداری با دوستان خود ندارند و ویژگی دوستی آنها این است که آنها فقط همبازی هستند، اما به کودکان کمک می‌کند تا با دوستان خود دوست شوند و از همسالان خود فاصله نگیرند.
برای کودک آسان است که در خانه سروصدا کند. او با محبت و تایید والدینش احاطه شده و امن است. اما وقتی بزرگ شد اوضاع فرق می‌کند، دوستان و هم‌کلاسی‌ها برایش در محیط مدرسه مهم هستند. برخی از کودکان به طور طبیعی خجالتی و ساکت می‌شوند. در این دوره آنها گوشه گیر بوده و کمک به آنها در برقراری ارتباط با همسالان خود برای غلبه بر تنهایی و جلب احترام دیگران بسیار مهم است.
تجربه دوست یابی در مدرسه یکی از بهترین اتفاق‌هایی است که در دوران تحصیل هر فرد رخ می‌دهد. حضور کودکان در محیط مدرسه به خصوص اگر به تازگی وارد آن شده باشند، بدون داشتن یک یا چند دوست عرصه را بر آنها تنگ می‌کند. همین مسئله است که باعث ایجاد نوعی دل‌تنگی و ناراحتی به تنهایی در آنها می‌شود. ادامه این روند قطعا به صورت مستقیم روی کیفیت تحصیل دانش‌آموزان اثر می‌گذارد. در این مقاله قصد داریم تا مهمترین نکات آموزشی مهارت دوست یابی در مدرسه را که والدین می‌توانند به فرزندان خود بیاموزند
اهمیت و نقش دوست یابی در زندگی کودک
دوستی یک رابطه دو طرفه است که شامل ملاقات، اشتراک گذاری، درک افکار و احساسات یکدیگر و کشتن یکدیگر در مواقع ضروری است. داشتن دوستان صمیمی می‌تواند کودکان را از استرس رویدادهای استرس زا و تنهایی محافظت کند، عزت نفس آنها را تقویت کند و اضطراب و افسردگی را کاهش دهد.
کودکانی که توانایی برقراری ارتباط با دوستان را ندارند از تنهایی رنج می‌برند و اغلب از نظر اجتماعی بی تجربه و بی کفایت هستند.
روانشناسان معتقدند دوستی و کیفیت روابط بین فردی با رشد مهارت‌های اجتماعی و کنترل عاطفی ارتباط قوی دارد. به همین ترتیب، آموزش مستقیم مهارت‌های دوستی در کودکان کیفیت دوستی‌ها را افزایش می‌دهد، اما آموزش از طریق والدین به اندازه آموزش مستقیم در افزایش دوستی‌ها مؤثر نیست.
روانشناسان بر این باورند که احساس عمیق بی کفایتی یا عدم عزت نفس اساس بسیاری از اختلالات روانی است که در افراد یافت می‌شود. عزت نفس قضاوت‌ها و نگرش‌های فرد در مورد ارزش‌های خود است. دانش آموزانی که عزت نفس بالایی دارند در انجام تکالیف مدرسه و عملکرد تحصیلی موفق ترند.
آنها در مدرسه و گروه‌های اجتماعی شرکت می‌کنند و روابط بین فردی مؤثرتری دارند. بنابراین برای افزایش عملکرد تحصیلی باید عزت نفس را افزایش داد. دانش آموزانی که عزت نفس پایینی دارند در مدرسه افسرده و ناامید می‌شوند.
۶ راه برای آموزش مهارت دوست یابی در مدرسه به کودک
بسیاری از والدین گمان می‌کنند که مهارت دوست یابی در مدرسه نیاز به آموزش ندارد و کودک با حضور در اجتماعات به طور ناخودآگاه این مهارت را یاد می‌گیرد. هر چند که نمی‌توان از این مسئله چشم‌پوشی کرد؛ اما واقعیت این است که مهارت دوست یابی نیز مانند سایر مهارت‌های اجتماعی تابع اصول و مقرراتی است. طبیعی است که کودک بی‌تجربه یا کم‌تجربه شما در این زمینه آگاهی کافی نداشته باشد. بنابراین نقش والدین در آموزش دوست یابی در مدرسه به کودک در اینجا موضوعیت پیدا می‌کند. اصلی‌ترین اقدامات تربیتی برای آموزش مهارت دوست یابی در مدرسه به کودکان عبارت‌اند از:
۱. صحبت کردن با کودک درباره رفتارهای سالم کودک
خیلی طبیعی است که همه کودکان در ابتدا از نظر مهارت‌های اجتماعی در یک سطح نباشند. این ماجرا حتی درباره بزرگسالان نیز کاملا صادق است و نمی‌توان از این منظر ایرادی بر کودکان وارد کرد. پدر و مادر در این گونه مواقع باید سعی کنند خلاء‌های رفتاری در فرزند خود را شناسایی کنند. در ادامه باید در شرایطی آرام و با مهربانی درباره رفتارهای غلط اجتماعی با او به گفت‌وگو بنشینند. سپس با استدلال درست مشخص کنید که چه رفتاری شایسته او است و چرا باید این‌گونه رفتار کند.
وقتی با هم در یک محیط حضور دارید و رفتارهای صحیح و غلط اجتماعی را از دیگران مشاهده می‌کنید هم فرصت مناسبی برای صحبت کردن با بچه‌ها در اختیار دارد. در چنین شرایطی به کمک نشانه‌های عینی که کودک می‌بیند، رفتارهای غلط و درست اجتماعی در ارتباط با دیگران را به کودک خود بیاموزید.
۲. توضیح دادن تفاوت‌های انسان‌ها به کودک
یکی از نکات مهم در زمینه مهارت دوست یابی در مدرسه، توضیح تفاوت‌های افراد به کودکان است. کودک شما قبل از حضور در مدرسه حتماً دوستانی دارد. ممکن است این ذهنیت برای او ایجاد شود که سایر افراد نیز تنها در شرایطی می‌توانند دوستان خوبی برای او باشند که ویژگی‌های مشابه دوستان خوب قبلی‌شان را داشته باشند. والدین در اینجا وظیفه دارند که در خصوص تفاوت‌های رفتاری و اخلاقی انسان‌ها با هم به کودک خود توضیح بدهند. این کار باعث می‌شود که گارد بسته کودک در پیدا کردن دوست جدید تا حدودی باز شود
۳. تعیین حد و مرز به عنوان ضروری‌ترین مهارت دوست یابی در مدرسه
خیلی از مواقع دوستی‌ها به این دلیل به بن‌بست می‌رسند که دو طرف حد و مرز مشخصی برای رابطه خود در نظر نمی‌گیرند. والدین در این‌گونه موارد وظیفه دارند که به کودکان خود توضیح دهند باید برای هر یک از دوستی‌های خود حد و مرز مشخصی را در نظر بگیرند. در ادامه نیز نه خودشان باید پا را فراتر از حد تعیین شده قرار دهند و نه اجازه دهند که دوست‌شان این کار را انجام دهد. در این حالت بسیاری از دوستی‌ها می‌توانند تا مدت‌ها پایدار باقی بمانند.
۴. زمینه را برای شکل‌گیری دوستی‌های سالم در محیط خانواده فراهم کنید
برخی از والدین دغدغه دارند که ممکن است فرزندان‌شان در محیط مدرسه وارد روابط دوستانه ناسالم شوند. همین مسئله موجب حساسیت بیش از حد آنها می‌شود که هم خود و هم فرزندشان را اذیت می‌کند. اما در ادامه بحث مهارت دوست یابی در مدرسه باید به این نکته اشاره کنیم که والدین می‌توانند زمینه‌ساز شکل‌گیری روابط دوستانه سالم بین بچه‌ها شوند. به عنوان مثال آنها می‌توانند با دعوت از هم‌کلاسی‌ها به خانه خود زمینه ایجاد روابط دوستانه سالم را بین فرزندان خود مهیا کنند. این فرصت بسیار مهمی است که نباید آن را از دست داد.
۵. توضیح در خصوص رفتارهای تخریب کننده دوستی ها
رفتارهایی وجود دارد که در صورت ارتکاب هر یک از افراد به آنها ممکن است دوستی‌ها تا مرز نابودی پیش بروند. در چنین شرایطی طبیعی است که برای تقویت مهارت دوست یابی در مدرسه، والدین می‌توانند در خصوص این رفتارهای غلط به فرزندان خود توضیح دهند. به عنوان مثال بیش از حد حرف زدن، خود را در همه زمینه‌ها مقدم بر دیگران دانستن، دروغ گفتن، سوءاستفاده از دیگران و … مجموعه‌ای از رفتارهای ناهنجار است که دوستی‌ها را نابود می‌کند. ضمن آموزش این موارد به کودک خود به او توضیح دهید که نباید اجازه دهد که دیگران نیز نسبت به او چنین رفتارهای نادرستی داشته باشند.
۶. والدین در نقش الگوهای رفتاری در دوست یابی برای کودکان
رفتار و عملکرد والدین همواره و در هر زمینه‌ای الگوی فرزندان است. این مسئله در زمینه دوست یابی نیز کاملا صادق است. کودکان رفتار والدین با دوستان شان را در نظر می گیرند و از آنها الگوبرداری می کنند. در همین راستا توصیه می شود که با نهایت دقت و حساسیت نسبت به این مسئله مواجه شوید و در روابط دوستانه خود به ویژه در زمان حضور فرزندان از هرگونه رفتار نامناسب پرهیز کنید. رفتار صحیح و مؤدبانه شما بهترین راه برای آموزش مهارت دوست یابی در مدرسه خواهد بود.
.
.
.
.
.